De meeste mensen denken bij zaaien van bloemzaden aan de lente. Lekker in de tuin of op je balkon bezig zijn met zon op je rug. Maar wist je dat er ook bloemenzaden zijn die juist de kou nodig hebben? Dat zijn de koudekiemers. Daarnaast heb je nog winterharde bloemenzaden. Deze zaden laten zich niet afschrikken door kou, wind of nachtvorst, en schieten in het voorjaar gewoon omhoog alsof er niets is gebeurd.
Wat zijn koudekiemers?
Koudekiemers zijn zaden die pas ontkiemen na een periode van kou. In de natuur vallen de zaden van koudekiemers in de herfst op de grond. Ze blijven de hele winter liggen. De zaden worden nat, koud en kunnen soms zelfs bevriezen. De kou zorgt ervoor dat de zogenaamde zaadhuid zachter wordt en natuurlijke kiemremmers worden afgebroken. Zonder dat proces blijft het zaad vaak in rust. Pas wanneer de dagen langer worden en de bodem langzaam opwarmt, breken ze open. Datzelfde gebeurt ook als je koudekiemers in het najaar zaait.
Bekende koudekiemers
- De klaproos (papaver) kiemt pas na kou en geeft in het voorjaar tere, kleurrijke bloemen.
- De lathyrus (siererwt) is een de geurige favoriet. Deze koudekiemer kan lichte vorst aan en bloeit vroeg.
- Nigella's kan je het beste zaaien in de herfst dan geven de planten vaak grotere bloemen.
Koudekiemers zelf zaaien
- Zaai in het najaar (oktober–november) direct in de volle grond of in potjes die buiten blijven staan.
- Zorg voor een lichte, niet te natte bodem.
- Bedek de zaden eventueel met een dun laagje zand of fijne compost.
- Laat de natuur de rest doen.
Wat zijn winterharde bloemen?
Winterharde (eenjarige) bloemen hebben geen kou nodig om te kiemen, maar ze kunnen goed tegen lage temperaturen. Ze zijn ideaal om in de herfst te zaaien: de zaden ontkiemen nog een beetje, vormen kleine rozetten en wachten dan rustig de winter af. Zodra de zon terugkeert, staan ze klaar om te bloeien. Winterharde eenjarigen bloeien één seizoen.
Favoriete eenjarige winterharde zaden
- De calendula (goudsbloem) bloeit vaak tot diep in de herfst.
- De centaurea (korenbloem) is een makkelijke zaaibloem en zijn ook nog eens ideaal in een boeket of als droogbloem.
- De meeste antirrhinums (leeuwenbek) zijn sterke bloeiers die de kou trotseren en lang doorgaan in de zomer.
Eenjarige winterharde bloemen zaaien
- Zaai in het najaar (oktober–november) of in het vroege voorjaar (februari–maart) direct in de volle grond.
- Maak de grond los en verwijder onkruid of stenen.
- Zaai de zaden dun en druk ze licht aan.
- Bedek ze eventueel met een dun laagje zand of fijne aarde.
- Geef alleen water als het langere tijd droog is.
- De jonge plantjes kunnen kou goed verdragen en bloeien vanzelf zodra het warmer wordt.
Verschillende typen bloemzaden
Type zaad | Heeft kou nodig om te kiemen? | Overleeft vorst? | Beste zaaitijd | Voorbeelden |
Koudekiemer | Ja, kou triggert de kieming | Meestal | Najaar of winter | Papaver, Lathyrus, Nigella |
Winterharde eenjarige | Nee, maar kan wel kiemen bij kou | Ja, jonge plantjes verdragen vorst | Najaar of vroege lente | Calendula, Korenbloem |
Warmtekiemer | Nee, heeft warmte nodig (≥15°C) | Nee | Lente of zomer | Cosmos, Zinnia, Tomaat |
Zaaien in de kou
Zaaien in de kou lijkt misschien wat vreemd, maar sommige zaden hebben het juist nodig. Geef koudekiemers en winterharde eenjarigen een plek in de grond, wat tijd en een beetje kou. Ze doen de rest vanzelf. En als het voorjaar komt, staat je tuin of balkon in bloei. Dat vinden de bijen en vlinders ook fijn!
and then Add to Home Screen.
